فضای جدید همزیستی عربستان با ایران

«امین پرتو»، کارشناس مسائل غرب آسیا، ضمن اشاره به اظهارات ولیعهد عربستان در خصوص اینکه بهتر است اختلافات با ایران را حل کنیم و باید راه‌هایی پیدا کنیم که توان همزیستی داشته باشیم، تصریح کرد: «عربستان مدتی است تلاش دارد نشان دهد حاضر است با ایران فضای جدیدی تعریف کند و در این راستا مشکلاتش با یمن حل شود، اما در یک ماه گذشته برخی مسائل باعث شده این بیان شکلی نرم‌تر به خود بگیرد.»

ناامیدی عربستان از جلب توجه آمریکا به غرب آسیا

این کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به تلاش آمریکا و غرب برای ترغیب کشورهای تولید کنندۀ نفت و گاز برای افزایش تولید پس از حملۀ روسیه به اوکراین با هدف کاهش قیمت این حامل‌های انرژی، گفت: «بر اساس گزارش‌ها، عربستان برای افزایش ۲ میلیونی تولید نفت خود و خروج از توافق اوپک پلاس، سه شرط قرار گرفتن انصارالله در لیست سیاه و تروریستی آمریکا، لغو تحریم تسلیحات تهاجمی عربستان از سوی بایدن و ارائۀ امتیازی مشابه قطر به عربستان و متحد راهبردی خواندن ریاض را مطرح کرده است.» پرتو با بیان اینکه آمریکا تاکنون با هیچیک از این سه شرط موافقت نکرده و بنا هم نیست در این تصمیم خود تغییری اعمال کند، ادامه داد: «در این شرایط عربستان که خود را از کمک‌های آمریکا برای حل مسئله یمن ناکام دیده، برای تعامل با ایران جدی‌تر شده است؛ به همین دلیل ما این قبیل مواضع را از سوی عربستان دریافت می‌کنیم.»

وی افزود: «عربستان می‌داند با توجه به تمرکز توان آمریکا در مسئلۀ اوکراین و همچنین تمرکز این کشور بر فشار بر چین به واسطۀ تایوان، آن‌ها توجهی به غرب آسیا نخواهند داشت. از سوی دیگر رأی ممتنع امارات به روسیه در شورای امنیت، این پیام را برای عربستان داشته که آن‌ها در این شرایط از مدار توجه آمریکا خارج هستند. به همین دلیل ریاض به دنبال راه‌حلی سعودی برای حل مشکلش است.» این تحلیلگر مسائل عربستان به بخشی از سخنان ولیعهد عربستان اشاره کرد که گفته بود؛ رژیم صهیونیستی دشمن نیست، متحد احتمالی است و در خصوص امکان آشتی با ایران و دوستی با رژیم صهیونیستی و تأکید ایران مبنی بر اینکه رژیم صهیونیستی بزرگ‌ترین دشمن جهان اسلام و جهان عرب است، گفت: «عربستان خود را در منازعه و مخاصمه با رژیم صهیونیستی نمی‌بیند و روابط اقتصادی، تجاری و پنهان اطلاعاتی میان آن‌ها وجود دارد. در واقع خواهان این است که ایران، عربستان را مانند کشورهای دیگری ببیند که هم‌زمان با رژیم صهیونیستی رابطه دارد و با ایران نیز همکاری می‌کنند، مانند آنچه در خصوص روابط ایران با ترکیه، روسیه و یا هند شاهد هستیم.»

وی یادآور شد: «ایران و عربستان رویکرد راهبردی و خط مشترکی در خصوص مسئلۀ فلسطین با یکدیگر ندارند و عربستان دهه‌ها است که اعتقادی به تقابل با رژیم صهیونیستی ندارد و تنها در رأی دادن به نفع فلسطین تشریک مساعی می‌کند.» وی افزود: «ما تغییر سیاستی از سوی عربستان در قبال منطقه نمی‌بینیم. در واقع عربستان می‌خواهد هزینۀ سنگینی که در جنگ یمن در حال متحمل شدن است، متوقف شود.» پرتو با بیان اینکه عربستان و غرب در هر حال انصارالله را به ایران نسبت می‌دهند، گفت: «در شرایط فعلی مسائل میان ایران و عربستان بسیار پیچیده شده و نبود روابط اقتصادی و سیاسی در طول سال‌های اخیر به نوعی این شرایط را تثبیت کرده است، اکنون انتظار جدی عربستان از انجام هر نوع گفت‌وگو، حل مسئلۀ یمن و جنگ با این کشور است. در واقع عربستان می‌خواهد ایران در این رابطه تأثیرگذار باشد.»

این کارشناس مسائل غرب آسیا به سخنان دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان که حضور فعال و با برنامۀ ایران در گفت‌وگوهای دوجانبه با عربستان سعودی را نشأت گرفته از راهبرد اصولی جمهوری اسلامی در زمینۀ همکاری و مودت با همسایگان عنوان کرده بود، اشاره کرد و افزود: «عربستان به عنوان کشوری محافظه کار به این نتیجه رسیده است که هر گونه تنش نظامی، مانند دیگر جنگ‌های غرب آسیا، هیچ ثمره‌ای نخواهد داشت و کشورهای غربی تنها نظاره‌گر خواهند بود و هیچ ورودی نخواهند داشت؛ بنابراین در این شرایط باید قدرت‌های اصلی غرب آسیا خودشان مشکلاتشان را حل کنند.»

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»