سه کشور اروپایی هیچ ابتکار رو به جلو و سازنده‌ای ندادهاند
دکتر «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه (۴ بهمن ۱۴۰۰) در مراسم اختتامیه همایش ملی ایران و همسایگان در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه حضور یافت و به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی به مبانی سیاست همسایه محور دولت سیزدهم و اقدامات انجام شده در این زمینه اشاره کرد و گفت: «از جمله اقدامات ما در این حوزه ربط دادن سیاست توجه به همسایگان به موضوع مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین هم هست. سعی کردیم تا این سطح هم پیش برویم که همسایگان احساس دوری نکنند.» وزیر خارجه خاطر نشان کرد: «ما از این ایده استقبال نمی‌کنیم که اعضای جدید از منطقه به مذاکرات اضافه شوند، ولی همسایگان را در جریان موضوعات قرار می‌دهیم.» وزیر امور خارجه گفت: «ما راه را برای عربستان باز گذاشته‌ایم هر زمان عربستان تصمیم بگیرد روابط دیپلماتیک خود را با ایران به حالت طبیعی برگرداند از بازگشایی سفارتخانه‌ها و بازگشت روابط به حالت طبیعی و حتی توسعه روابط استقبال میکنیم.»
رئیس دستگاه دیپلماسی بیان کرد: «ارتقای روابط با همسایگان اولویت اساسی در ابتکارات کشور است. بنا به دلایل مختلف تاکنون این اولویت مهم و ظرفیت عظیم به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفته و ارزش افزوده تقویت مناسبات کشورمان با ۱۵ کشور همسایه در تقویت منافع ملی و توسعه پایدار و همه جانبه منطقه‌ای کمتر دیده می‌شود. یکی از اولویت‌های اساسی مطرح شده از ابتدای شروع به کار دولت جدید اولویت بخشی به همکاری و تعامل با همسایگان است.» دکتر امیرعبداللهیان اضافه کرد: «دولت سیزدهم با این اولویت در تعامل و گفت‌وگو با همسایگان در تلاش است با حداکثرسازی ظرفیت‌های موجود معطل مانده و بهینه‌سازی، روابط دوجانبه را با کشورهای همسایه تا تحقق این هدف مجدانه پیگیری کند. اولویت بخشی به همکاری با همسایگان دارای مفاهیم عام جغرافیایی، سیاسی و … است.»
وی همچنین در این نشست اظهار داشت: «ایران نیاز مبرمی به عملی کردن مزیت‌های نسبی خود در یک محیط پایدار دارد.» وزیر خارجه بیان کرد: «اتفاق نظری وجود دارد که به‌رغم این ظرفیت بالقوه، محیط پیرامونی ایران به دلایل مختلف از جمله بی ثباتی سیاسی و برخی مداخلات خارجی کماکان ناپایدار است. وابستگی سیاسی و امنیتی برخی کشورهای منطقه و زمینۀ نفوذپذیری، ابزار مداخلات خارجی را فراهم کرده است.» وی گفت: «اتخاذ سیاست خارجی همسایه محور مستلزم اتخاذ راهبردها و سیاست‌های مشخصی است که ضمن در نظر گرفتن تحولات و تغییرات کلان در سطح نظام بین‌الملل مزیت صرفاً جغرافیایی ایران را به مزیت ژئوپولتیکی تبدیل و زمینۀ شکل‌گیری سیاست منسجم همسایه محور را فراهم کرده است.»
دکتر امیرعبداللهیان ادامه داد: «مؤلفه‌های تاریخی و جغرافیایی به اضافۀ قرابت‌های دینی و فرهنگی و اشتراکات زبانی با این کشورها می‌تواند فرصت بی‌نظیر برای ملت‌های منطقه براساس فرصت‌ها و چالش‌های مشترک به حساب بیاید.» وی گفت: «برگزاری این همایش این انتظار را به همراه دارد با استفاده از پیشنهادات بتوانیم از ظرفیت بزرگ همسایگان، منافع حداکثری را در جهت توسعۀ پایدار منطقه‌ای و برون رفت از برخی بحران‌های پیش رو کسب کنیم.» وی گفت: «مهمترین چالش ایران در پیگیری سیاست همسایه محور بدون حضور امنیت‌زدای کشورهای فرامنطقه‌ای است. سیاست همسایگی امنیت پایۀ ایران در میان مدت و بلند مدت به شرط موفقیت در ارائۀ روشن سیاست خود می‌تواند این چالش را کمرنگ کند.» وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: «در راستای سیاست منطقه‌ای و سیاست همسایه پایه توجه به سازمان‌های منطقه‌ای از جمله اکو، شانگهای و اوراسیا و توجه به دیپلماسی انرژی و دیپلماسی آب و دیپلماسی علمی و فناوری از جمله مباحث فراروی دولت در سیاست همسایه پایه و همسایه محور است. امروز ایران مسیر مهم ترانزیت جهانی است.»
رئیس دستگاه دیپلماسی در پیگیری این سیاست اظهار داشت: «در حوزۀ چالش‌ها همچنان با دو چالش در پیرامون خود روبرو هستیم یک چالش همسایه شرقی یعنی افغانستان است. کمتر از یک ماه پیش هیأتی از افغانستان به تهران سفر کرد. ما مرز مشترک طولانی با افغانستان داریم و موضوعات متنوعی با این کشور داریم. از حدود چهار و نیم ماه پیش تاکنون روزانه بیش از ۵ هزار زن کودک و مرد افغان از مرزهای زمینی به دلیل سرما و وضعیت ناپایدار در افغانستان به سمت مرزهای ما می‌آیند. تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همۀ اقوام در افغانستان برای ما مهم است. ضمن اینکه در ارسال انرژی به افغانستان کمک میکنیم ولی از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان کوتاه نیامده‌ایم. زمانی ملاتقی درخواست کرد در سفرش به تهران سفارت جمهوری اسلامی افغانستان را به هیأت حاکمه جدید تحویل دهیم ما گفتیم دوستی‌ها به جای خود، تأکید ما بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر با نگاه به ثبات و امنیت پایدار در افغانستان موضوع بسیار مهمی است. زمانی که دولت فراگیر با استاندارهای شناخته شده و با مشارکت طالبان، پشتون‌ها و سایر اقوام شکل گرفت آن وقت می‌توانیم راجع به شناسایی وضعیت جدید در افغانستان و واگذاری سفارت افغانستان در تهران به هیأت حاکمۀ رسمی که در افغانستان سر کار می‌آید، تصمیم بگیریم و اقدام کنیم.»
وی با بیان اینکه چالش دیگر ما در موضوع یمن است، گفت: «این روزها اتفاقی بین یمن و یکی دیگر از همسایگان در حال وقوع است. آنچه بین یمن و برخی همسایگان و کشورهایی که در عملیات نظامی علیه یمن مشارکت دارند، می‌گذرد موضوع یمنی است. ایران در تمامی مراحل از ابتدای بحران یمن و جنگ علیه این کشور به صراحت طرح سیاسی چهار ماده را ارائه و همواره از تحقق و پیگیری آن طرح حمایت کرده است. حتماً برای ما ملاحظه و مشاهده بیش از شش سال جنگ و خونریزی در یمن قابل تحمل نیست و هیچکدام از وجدان‌ها جنگ را راه‌حل برای موضوع نمی‌دانند. ما گسترش دامنۀ جنگ را نگران کننده می‌دانیم و از عربستان و امارات می‌خواهیم که با روش سیاسی و با رویکردی سازنده اقدام کنند برای پایان دادن به محاصرۀ انسانی و پایان جنگ و ورود به گفتوگوهای یمنی - یمنی و ادامه این وضعیت به نفع منطقه نیست.» وی گفت: «ما راه را برای عربستان باز گذاشته‌ایم هر زمان عربستان تصمیم بگیرد روابط دیپلماتیک خود را با ایران به حالت طبیعی برگرداند از بازگشایی سفارتخانه‌ها و بازگشت روابط به حالت طبیعی و حتی توسعۀ روابط با عربستان استقبال میکنیم. خرسندیم سه دیپلمات ما از چند روز پیش در جده مستقر شدند. اینکه چه زمانی سفارتخانه‌‌های دو کشور باز شود اکنون عربستان باید تصمیم بگیرد. از دور جدید گفت‌وگوها استقبال میکنیم و هم مایلیم اشاره کنیم که گفتوگوهای طولانی لازمۀ بازگشت روابط به حالت عادی به تنهایی نیست بلکه اتخاذ تصمیم سیاسی یک ضرورت است. ما در دولت جدید این تصمیم را اتخاذ کرده‌ایم که عربستان هر زمان به جمع‌بندی رسید می‌تواند به بازگشت روابط با ایران به حالت طبیعی اقدام لازم را به عمل بیاورد.»
وی در ادامه گفت: «وقتی از سیاست همسایگی صحبت میکنیم همۀ ابعاد مدنظر ماست. نگاه به حوزۀ همسایگان جنوبی و حوزۀ خلیج فارس در کنار سایر همسایگان مورد توجه جمهوری اسلامی ایران است. در آیندۀ نزدیک سفر رئیس‌جمهور برای یکی یا دو کشور همسایه در حوزۀ جنوبی و غربی تنظیم خواهیم کرد. روابط با ترکیه ممتاز و مبتنی بر دوستی است. براساس توافق به عمل آمده، در آیندۀ نه چندان دور سفر اردوغان را به تهران خواهیم داشت. رؤسای جمهور دو کشور تماس‌های متواتری را با هم دارند.» وی به مذاکرات وین نیز اشاره کرد و گفت: «در تمام مراحل مذاکرات تلاش کردیم یا در سطح سفرای کشورهای همسایه در تهران و یا با سفر دستیاران سیاسی در وزارت خارجه و معاونان و یا سفر بنده به کشورهای همسایه، آن‌ها را در جریان آنچه بین ما و ۵ کشور می‌گذرد، قرار دهیم. مذاکرات ما به نقطه‌ای نزدیک می‌شود که مذاکرات فنی ما در آیندۀ نه چندان دور به حد اشباع می‌رسد و ما باید تصمیم سیاسی بگیریم. تا این جای کار رفتار سه کشور اروپایی در مذاکرات اینگونه بوده که وقتی از تحریم صحبت می‌شود آن را به آمریکا حواله می‌دهند و در موضوع هسته‌ای وقتی صحبت می‌شود می‌گویند حوزۀ نگرانی ماست و ما آماده‌‌ایم دربارآ همۀ جزئیات هسته‌ای گفت‌وگو کنیم.»
وی خاطر نشان کرد: «انتقاد ما از سه کشور اروپایی عضو برجام این است که هیچ ابتکار جدید، رو به جلو و سازنده‌ای را در مذاکرات ارائه ندادهاند، البته تلاش کردند در مذاکرات هفته‌های اخیر منطقی و با رفتاری سازنده حضور داشته باشند. حتی امروز فرانسه دیگر نقش پلیس بد را ایفا نمی‌کند. چین و روسیه سعی می‌کنند در مذاکرات ۱+۴ نقش سازنده و مثبت ایفا کنند و همین اینکه گاهی اوقات در انتقال پیام‌های آمریکا برای مذاکرات این دو کشور فعالیت خاص خودشان را دارند. برخی کشورهای همسایه ما در این موضوع با نگاه به تسریع در رسیدن به توافق سعی می‌کنند حامل پیام‌هایی از سوی آمریکا به ایران باشند.»
وی گفت: «طرف آمریکایی به صورت؛ بدون کاغذ ( NonPaper ) پیشنهادات خودش را در موضوعات فنی به ایران ارائه داده است. ما امروز در نقطه‌ای قرار داریم که باید نتیجۀ کار کمیته‌های سه گانه را در یک تعامل سیاسی با همۀ طرف‌ها مورد توجه قرار بدهیم و تصمیم بگیریم که چه چیزی در مقابل چه چیزی اتفاق خواهد افتاد.» وزیر خارجه بیان کرد: «طرف آمریکایی از طرق مختلف پیام‌هایی را ارسال می‌کند که خواهان سطحی از مذاکره مستقیم با ایران است. مذاکرات ما با ۱+۴ است و مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا از طریق NonPaper و از طریق انریکه مورا و یکی دو کشور عضو برجام در وین است. گفت‌وگوهایی که بعضاً در برخی از کانال‌های مجازی منتشر می‌شود که ایرانی‌ها در حال مذاکره مستقیم با آمریکایی‌ها هستند به هیچ وجه صحت ندارد، ولی در عین حال اگر در روند مذاکرات به مرحله‌ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه‌اش این باشد که سطحی از گفت‌وگو را با آمریکا داشته باشیم، آن را نادیده نخواهیم گرفت.» وی گفت: «سعی میکنیم همسایگان را به صورت مستمر در جریان تحول قرار بدهیم و متحدان خود را در منطقه در جریان تحولات قرار می‌دهیم و از مشورت‌هاب متحدان و همسایگان و دوستان در جهان بهره‌مند می‌شویم.»
منبع خبر: ایرنا
نظر شما :