اهداف بحرین از عادی‌سازی روابط با سوریه
«داود احمدزاده»، کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه بحرین یکی از کشورهای ذره‌ای و پیرو کامل سیاست‌های منطقه‌ای عربستان بوده و هست، گفت: «به محض وقوع نا‌آرامی‌های گستردۀ مدنی در سوریه، این کشور به همراه ریاض و دیگر کشورهای همسو با سعودی‌ها تلاش کرد که با کمک‌های مالی و نظامی به گروه‌های تکفیری و ضدنظام سوریه، نقشی هرچند کوچک برای سرنگونی نظام بشار اسد ایفا کند.»
وی ادامه داد: «این در حالی بود که خود بحرین نیز با اعتراضات گسترده و نافرمانی مدنی عمومی عمدتاً از سوی شیعیان در داخل مواجه بود و در این راستا شاهد بودیم که نیروهای نظامی سعودی با هدف سرکوب مخالفان آل‌خلیفه به منامه و دیگر شهرهای بحرین، اعزام شدند و تلاش کردند که نظم و ثبات را به نفع اقلیت سنی در این کشور جزیره‌ای حفظ کنند.» به گفتۀ این کارشناس، به‌رغم تمام تلاش‌های ائتلاف عربی در سوریه برای سرنگونی نظام بشار اسد و روی کار آوردن نظام همسو با عربستان، معادلات منطقه‌ای در این کشور به نفع محور مقاومت پیش رفت و بعد از گذشت یک دهه با ناکامی ائتلاف سعودی و غربی، سوریه توانست ثبات نسبی را برقرار کند.»
احمدزاده با اشاره به ایجاد ثبات نسبی در سوریه گفت که اکنون ما شاهد هستیم که زمزمه‌هایی مبنی بر تجدید روابط دیپلماتیک با سوریه از سوی کشورهای عربی عمدتاً سنی شنیده می‌شود. کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه امارات پیش قراول یا پیشتاز تجدید روابط با دمشق بود، توضیح داد: «از آنجا که سیاست‌های بحرین نیز تابعی از سیاست‌های منطقه‌ای عربستان تعریف و تبیین می‌شود و این کشور نقش مستقلی در معادلات منطقه‌ای ندارد، امروز با توجه به تمایل ریاض برای آغاز گفت‌وگو و گشایش روابط سیاسی رسمی با دمشق، بحرین نیز درصدد برآمده است با تجدید مناسبات سیاسی، نقشی در این معادلات منطقه‌ای پیچیدۀ غرب آسیا ایفا کند.» احمدزاده تأکید کرد: «نیاز اقتصاد سوریه به بازسازی پس از ویرانی‌های کامل و لزوم سرمایه‌گذاری‌های مالی عظیم، بحرین را بر آن داشته است که تلاش کند تا از این خان گسترده، برخی منفعت‌های اقتصادی برای خود فراهم آورد. لذا یکی از پیام‌های اصلی تمایل منامه به گفت‌وگو با نظام سوریه، پیشبرد منفعت‌های اقتصادی است.»
وی با اشاره به موضوعات پیچیدۀ رقابت‌های منطقه‌ای نیز توضیح داد: «اکنون کشورهای عربی به رهبری عربستان درصدد هستند برای پر کردن خلا قدرت در منطقه و ایفای نقش فعال‌تر پس از واگذاری امور غرب آسیا به خود کشورها از سوی رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، نقش مهم و برجسته‌ای را در فردای جنگ و بازسازی سوریه داشته باشند.» به گفتۀ این کارشناس، نقش تاریخی سوریه و نظام آن در معادلات منطقه‌ای با عنایت به روابط نزدیک با ایران و هم مرزی با لبنان و رژیم صهیونیستی، عربستان و بحرین را بر آن داشته که برای کاستن از نقش ایران و کشورهای هم پیمان آن در سوریه تلاش کنند که با وعدۀ کمک‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در صنایع و دیگر بخش‌های سوریه، حضور جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت در این کشور را کمرنگ‌تر یا به زعم خود کم اثر کنند.»
وی تأکید کرد که پیام دوم در تلاش منامه برای گشایش مجدد روابط با دمشق به موضوع رقابت‌های منطقه‌ای به ویژه نفوذِ سنتی ایران در سوریه و به تبع آن در شامات باز می‌گردد. کارشناس مسائل غرب آسیا با تأکید بر این موضوع که معادلات جدید منطقه‌ای دچار یک دگردیسی عمیق شده است، ادامه داد: «پس از یک دهه جنگ و منازعات مذهبی و قومی در غرب آسیا به ویژه سوریه و حتی یمن، اکنون شاهد اتفاقات و تحولات جدیدی هستیم. بدین مفهوم که تمایل مجدد عربستان به عنوان رقیب اصلی ایران در منطقه برای تداوم مذاکره و برقراری رسمی روابط با جمهوری اسلامی ایران این پیام را می‌رساند که کشورهای دیگر منطقه به خصوص کشوری چون بحرین که سیاست مستقل و نقش مهمی در معادلات منطقه‌ای ندارد، در صورت برقراری روابط رسمی دیپلماتیک تهران - ریاض به ناچار به سمت کاهش تنش حرکت خواهد کرد.»
احمدزاده با اشاره به اینکه سوریه نیز با رهایی نسبی از جنگ فراگیر داخلی و برقراری ثبات به دنبال بازیافت نقش تاریخی خود در معادلات غرب آسیا است، افزود: «در این راستا سوریه ضمن حفظ روابط حسنه و نزدیک خود با ایران تلاش دارد که از سرمایه‌گذاری‌های اقتصادیِ گستردۀ کشورهای عربی نیز بهره ببرد.» احمدزاده همچنین به موضوع برجام نیز اشاره کرد و گفت که اگر توافق نهایی حاصل شود و آمریکا به توافق برجام بازگردد، کشورهای منطقه نیز الزاماً به راهکارهای سیاسی و مذاکره برای برون رفت از مشکلات منطقه‌ای روی خواهند آورد. وی ادامه داد: «از این رو عربستان و بحرین و حتی امارات نیز گرچه هنوز برخی دغدغه‌های منطقه‌ای را در قبال سوریه و یمن حفظ کرده‌اند، اما وصول توافق برجام نهایتاً این موضوع را برای این کشورها شفاف خواهد کرد که از طریق درگیری نظامی و تحمیل هزینه‌های مالی با مساعدتِ گروه‌های تکفیری نمی‌توانند به مطالبات سیاسی و حتی اقتصادی در سوریه و دیگر مناطق بحران‌زدۀ غرب آسیا دست پیدا کنند. لذا یک توافق خوب در وین می‌تواند تجدید و تقویت مناسبات منطقه‌ای را نیز تسهیل نماید.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :