سیاست دولت جدید آلمان؛ همراهی با آمریکا در تحریم نورد استریم-۲
«سیدرضا میرطاهر»، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به درخواست جمعی از سناتورهای آمریکایی از کاخ سفید برای ممانعت از عملیاتی شدن پروژه گازی نورد استریم-۲ در همکاری با دولت جدید برلین و همچنین اعمال تحریم‌های جدید علیه این پروژه خاطر نشان کرد: «یکی از معضلاتی که در روابط روسیه و اروپا و غرب رخ نمایانده، آیندۀ این خط لوله گازی است که طول آن بیش از ۱۲۳۰ کیلومتر است و بیش از ۱۱ میلیارد یورو برای احداث آن هزینه شده است.»
وی افزود: «با وجود تحریم‌های مکرر آمریکا علیه شرکت‌های فعال این پروژه، واشنگتن چندی قبل در حرکتی نمادین به منظور جلب نظر آلمان به عنوان شریک اصلی این خط لوله گازی در چارچوب احیای روابط فراآتلانتیکی، شرکت نورد استریم ای‌جی و مدیر عامل آن را از شمول تحریم‌هایش خارج کرد، ولی برای جلوگیری از تکمیل آن، به اعمال و گسترش تحریم‌ها علیه شرکت‌های روسی این پروژه ادامه داد.»
ابهام در آیندۀ پروژۀ گازی نورد استریم -۲
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: «با وجود این تحریم‌ها، روس‌ها توانستند در ماه سپتامبر ۲۰۲۱ این خط لوله را تکمیل کنند. انتظار می‌رفت با توجه به اینکه آلمان‌ها حامی اصلی احداث این خط لوله بودند، به طور فوری عملیاتی شدن انتقال گاز از روسیه اعلام شود، اما عوامل متعددی باعث شده اکنون آینده این خط لوله در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد.» میرطاهر تغییر دولت در آلمان و روی کار آمدن دولت ائتلافی جدید را از جمله عوامل تغییر در وضعیت تکمیل خط لولۀ نورد استریم -۲ دانست و ادامه داد: «دولت جدید در آلمان دیدگاه دولت قبل را در خصوص این خط لوله ندارد و میان اعضای دولت ائتلافی در این رابطه اختلافاتی دیده می‌شود؛ در حالی که وزیر خارجه جدید آلمان، اعلام کرده بود به دلایل عدم رعایت استانداردهای اروپایی و برخی مسائل دیگر، عملیاتی شدن این خط لوله در معرض تردید است، اما صدراعظم این کشور گفت سرنوشت این خط لوله در اختیار بخش خصوصی آلمان قرار گرفته است.»
حرکت دولت جدید آلمان در مسیر مدنظر واشنگتن
وی ادامه داد: «دولت ائتلافی جدید در آلمان، با تعلیق عملیاتی شدن این خط لوله، عملاً در مسیر مدنظر واشنگتن حرکت می‌کند و به نظر می‌رسد آلمان سیاست گروکشی در مقابل روسیه را در پیش گرفته است. در واقع آلمان عملیاتی شدن این پروژه را منوط به عدم اقدام نظامی روسیه در اوکراین کرده و تلاش می‌کند سرنوشت این دو مسئله را به یکدیگر گره بزند تا از آن به عنوان ابزار فشاری برای جلوگیری از اقدامات احتمالی روسیه علیه اوکراین استفاده کند.» میرطاهر با اشاره به ابراز نگرانی آمریکا و اروپا نسبت به افزایش تمرکز تجهیزات و نیروهای نظامی روسیه در مرزهای غربی و شمالی با اوکراین تصریح کرد: «آمریکا در سال‌های اخیر به بهانه وابسته شدن اروپا به گاز روسیه به شدت با پروژۀ گازی نورد استریم- ۲ مخالفت کرده است. به‌رغم تلاش‌های زیادی که علیه این مسئله انجام شده، اما در حال حاضر روسیه حدود ۳۰ درصد از گاز اروپا را تأمین می‌کند و کاهش این وابستگی‌ها در کوتاه مدت و میان مدت، بسیار دشوار خواهد بود.»
تلاش آمریکا برای گرفتن جایگاه گازی روسیه
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: «هدف واقعی آمریکا تلاش برای کاهش حضور و حتی حذف روسیه از بازار گازی اروپا و جایگزین کردن گاز طبیعی مایع خود به جای آن است. آمریکا صادرکنندۀ گاز طبیعی مایع به اروپاست، به ویژه اینکه در سال‌های اخیر شرکت‌های نفتی و گازی آمریکایی سرمایه‌گذاری هنگفتی در زمینۀ استخراج گاز شیل انجام داده و توان صادراتی خود را افزایش داده‌اند» وی اضافه کرد: «با توجه به مسیر مستقیم صادرات گاز مایع به اروپا از طریق اقیانوس اطلس، واشنگتن به شدت خواهان خرید مقادیر هر چه بیشتری از گاز طبیعی مایع آمریکا توسط اروپاست. با این حال به دلیل ارزان‌تر بودن و سهولت بیشتر صادرات گازی روسیه و وجود ساختارهای قدیمی انتقال گاز میان اروپا و آمریکا، اروپا به ویژه آلمان، خواهان تداوم همکاری گازی با مسکو است و احتمال عملیاتی شدن این خواسته آمریکا اندک به نظر می‌رسد.»
میرطاهر به توقف صادرات گاز از طریق خط لولۀ گازی یامال به اروپا که باعث افزایش بی‌سابقه بهای گاز و ایجاد معضلات بزرگ برای شهروندان اروپایی شده، اشاره کرد و گفت: «اکنون با وجود ابهام در سرنوشت خط لوله گازی نورد استریم -۲، روس‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند تا با بهره‌گیری از ابزارهای تهدیدی و تشویقی، اروپا را متقاعد و وادار کند که این خط لوله را هر چه زودتر عملیاتی نماید؛ اما تا زمانی که بحران روسیه و اوکراین به این شدت ادامه دارد، کشورهای غربی، خصوصاً آلمان کماکان از راه‌اندازی این خط لوله جلوگیری خواهند کرد.» این کارشناس مسائل بین‌الملل تأکید کرد: «روشن نیست در نهایت کدام یک از طرفین در این رابطه کوتاه خواهد آمد، اما زمستان سخت در اروپا و کمبود عرضۀ گاز، اوضاع را برای اروپا دشوار کرده است.»
میرطاهر در خصوص پیامدهای فشارهای آمریکا به اروپا و روسیه برای ممانعت از بهره‌برداری از این پروژه گازی و احتمال خرید گاز ال‌ان‌جی از آمریکا و تیرگی روابط روسیه و اروپا، گفت: «رئیس‌جمهور روسیه یکی از مقصرین بحران گازی در اروپا را آمریکا دانسته و تأکید کرده بود آن‌ها گاز مایع طبیعی را که به اروپا قول داده بودند به دلیل دریافت قیمت بالاتر، در سایر بازارهای گازی آسیا و آمریکای لاتین، به فروش رساندند و اروپا را در برابر عملی انجام شده، قرار دادند؛ بنابراین اروپا اعتماد چندانی به آمریکا برای تدارک مطمئن و مستمر گاز مایع طبیعی ندارد.» این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: «از دیدگاه مسکو این واشنگتن است که عملاً از گاز به مثابه سلاحی علیه اروپایی‌ها استفاده کرده و با فرارسیدن فصل سرما به جای عمل به وعده‌های خود در زمینۀ تدارک گاز مایع به بازارهای اروپایی، در راستای کسب سود بیشتر آن را در دیگر نقاط جهان می‌فروشد.»
وی افزود: «شاید یکی از دلایلی که اروپا به‌رغم اختلافات شدید سیاسی - نظامی و امنیتی با روسیه، خصوصاً بعد از بحران اوکراین در سال ۲۰۱۴، همچنان خواهان گاز مایع این کشور بوده، این است که زیرساخت‌های لازم انتقال گاز، قیمت و حجم مورد نیاز اروپا، مطابق خواسته آن‌ها است در حالیکه در همه این موارد شک و تردیدهای بسیاری برای تدارک گاز از مسیر آمریکا وجود دارد.» به گفتۀ میرطاهر، اروپا به خوبی می‌داند که تا آینده دور همچنان وابسته به صادرات گاز روسیه به اروپا که یک سوم مصرف آن را تأمین می‌کند، خواهد بود و با درک این موضوع، نخست‌وزیر ایتالیا، به اتحادیه اروپا هشدار داده که به تعامل با روسیه ادامه دهد، زیرا هیچ ابزاری، چه اقتصادی چه ابزارهای دیگر، برای بازدارندگی در اختیار ندارد.
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :