اهداف سفر جوزپ بورل به منطقه
اهداف سفر جوزپ بورل به منطقه
«مرتضی مکی»، کارشناس مسائل اروپا اظهار داشت: «یکی از کانون‌های بحران در جهان که تبعات آن متوجه اتحادیه اروپا است، منطقۀ غرب آسیا است.» وی به حضور نیروهای غربی در منطقه اشاره کرد و گفت: «طی دو دهۀ گذشته با وجود حضور نظامی گستردۀ آمریکا و بسیاری از اعضای ناتو نه تنها شاهد کاهش تنش و بحران در منطقه نبودیم، بلکه این حضور بیشتر باعث تشدید بحران و تنش‌زایی در منطقه شده است.»
مکی همچنین گفت: «خروج ناهماهنگ و شتاب‌زدۀ نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان که یک شکست حیثیتی بزرگ برای واشنگتن محسوب می‌شود برای اتحادیه اروپا نیز بسیار سنگین تمام شد؛ چرا که به هر حال این خروج، شتاب طالبان در تصرف بسیاری از شهرهای افغانستان و در نهایت سقوط دولت اشرف غنی برای اروپا از این جهت نگرانی ایجاد کرد که ناتو در اولین مأموریت فرا قاره‌ای خود با یک شکست سنگین مواجه شد و بعد از دو دهه حضور در افغانستان به همان نقطه‌ای رسیدند که در سال ۲۰۰۱ با آن روبرو شده بودند.» این کارشناس ادامه داد: «بنابراین در حال حاضر اروپایی ها در تلاش هستند تا از رهگذر این رایزنی‌هایی که در منطقه انجام می‌دهند به نوعی نقش فعالی را در مدیریت تنش‌های منطقه داشته باشند.» همچنین کارشناس مسائل اروپا معتقد است که این گونه رفت‌وآمدها بی‌ارتباط با موضوع احیای برجام نیست؛ چرا که اجرای برجام نیز می‌تواند در روند کنشگری اتحادیه اروپا در منطقه بسیار مؤثر باشد و آن‌ها امیدوار هستند که از این طریق بتوانند در مدیریت بحران‌های منطقه‌ای ایفای نقش کنند.
وی افزود: «باید توجه داشت که کشورهای اروپایی از پشتوانۀ قدرت سخت برخوردار نیستند و تلاش دارند که از پشتوانه قدرت نرم خودشان و نقشی که در تحولات سیاسی و اقتصادی جهان دارند با هدف حضور فعال در منطقه بهره ببرند.» مکی در پاسخ به اینکه آیا اروپا می‌خواهد خلاء آمریکا در منطقه را پر کند، توضیح داد: «بدون شک اروپایی‌ها خیلی علاقه‌مند هستند که خلاء حضور آمریکایی‌ها در منطقه را پر کنند؛ ولی از آنجا که اروپایی‌ها فاقد یک سیاست خارجی و امنیتی مشترک هستند و اختلافات زیادی در این عرصه میان ۲۷ عضو این اتحادیه وجود دارد، خیلی نمی‌توانند امیدوار باشند که از این طریق خلاء حضور آمریکا در منطقه را پر کنند.» این کارشناس ادامه داد: «به همین دلیل کشورهای اروپایی سعی دارند از طریق احیای برجام، رایزنی‌های سیاسی در منطقه و کاهش تنش میان کشورهای این حوزه، نقش‌آفرینی خود را در منطقه بیشتر و تأثیرگذارتر کنند.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه تبعات بحران در منطقۀ غرب آسیا و خلیج‌فارس متوجه دولت‌های اروپایی است، گفت: «بنابراین آن‌ها می‌کوشند در روابط خود با کشورهای منطقه خیلی پررنگ‌تر ظاهر شوند و روابط سیاسی و اقتصادی‌شان را با این کشورها تقویت کنند.» وی توضیح داد: «حضور «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه در نشست بغداد نشان داد که آن‌ها خیلی علاقه‌مند هستند که چهرۀ جدیدی از فرانسه یا به طور کلی اروپا برای کشورهای منطقه تعریف کنند و انگیزۀ بالای خود را با هدف پر کردن خلاء آمریکا و افزایش همکاری‌ها با کشورهای منطقه نشان دادند.» این کارشناس مسائل اروپا در پاسخ به اینکه ممکن است تلاش‌های اروپا در منطقه ضدایرانی باشد، گفت: «به هر حال اروپایی‌ها متحدانی در منطقه دارند که برخی از آن‌ها دشمنان قسم خورده ایران هستند؛ از مهم ترین متحدان کشورهای اروپایی، رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات هستند که منافعشان با ایران در تضاد جدی است.» وی ادامه داد: «اما با وجود تمام این مسائل، برجام به کشورهای اروپایی نشان داد جمهوری اسلامی ایران کشوری است که نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند؛ در نتیجه می‌کوشند در چارچوب سیاست عدم اشاعه سلاح هسته‌ای، موضوعات دیگری را در روابط با ایران مطرح کنند تا بلکه به زعم خود، قدرت ایران را مهار یا یک توازن منطقه‌ای ایجاد کنند تا هم بتوانند قدرت و نفوذ ایران را در منطقه مدیریت کنند و هم نقش مؤثری را در روند کاهش تنش در منطقه داشته باشند.»
مکی در خصوص تفاوت سیاست‌های اروپا و آمریکا در قبال منطقه گفت: «همان طور که اشاره شد کشورهای اروپایی برخلاف آمریکا به دنبال تنش‌زدایی بین کشورهای منطقه هستند؛ چرا که می‌دانند افزایش بحران و تنش در منطقه تا چه حد می‌تواند به ضرر آن‌ها و تبعات امنیتی برایشان به دنبال داشته باشد.» این کارشناس در نهایت با اشاره به اینکه دولت‌های اروپایی تلاش خواهند کرد سیاست متوازنی را در منطقه در پی گیرند، گفت: «این رویکرد بروکسل می‌تواند فرصتی برای جمهوری اسلامی ایران باشد تا هم از زیر بار تحریم‌ها خارج شود و هم نقش و نفوذ خود را در تأمین ثبات و امنیت منطقه بهتر به دولت‌های اروپایی نشان دهد.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :