انتخابات؛ حق، تکلیف و مجاهدت

شاید بیش‌ترین واژگانی که در آستانۀ انتخابات در کشور از سوی شخصیت‌‌ها و گروه‌های سیاسی به کار برده می‌شود، واژه‌های حق و تکلیف باشد، اما اینکه حق چیست و بهره‌گیری از آن متضمن چه دستاوردی است و دایرۀ تکلیف تا چه اندازه بسیط است و چه امتیازی نسبت به حق دارد و یا وجه امتیاز کدام یک بیشتر است، از مقولاتی است که تاکنون کمتر مورد توجه افکار عمومی و حتی نخبگان جامعۀ قرار گرفته است.

حق به واقف شدن بر حقیقت امری و نصیب و بهره از چیزی و تکلیف به معنای وظیفه و امری است که بر عهده شخص است و باید آن را انجام دهد. به نظر می‌رسد در همان نگاه اول با برداشت ظاهری از مفاهیم این دو واژه، دایره شمول هر یک از این دو و تقدم و تأخر آن‌ها روشن‌کننده بسیاری از حقایق باشد. اگر تأملی بر اندیشه‌های حضرت امام (ره) و سخنان آن پیر فرزانه داشته باشیم، به درستی روشن می‌شود که حق مقوله‌ای است که ضمن لزوم توجه به حقیقت آن، در صورتی می‌تواند مطالبه شود که در مسیر صحیح قرار گرفته باشد.

این سخن امام راحل (ره) که فرمودند: «حق هرجا که هست، باید دنبالش رفت و او را با آغوش باز پذیرفت»، برگرفته از این تفکر است که در صورتی می‌توان از حق بهره جست که بر حقانیت آن پدیده یا رویداد واقف باشیم و این وقوف متضمن حقوق فردی و اجتماعی است، اما توجه به اینکه تکلیف چیست و از چه جایگاهی در جامعۀ اسلامی برخوردار است، اهمیت ویژه‌تری در فرهنگ دینی و انقلابی ما دارد و این نگاه تیزبین امام (ره) بود که توانست برای اولین بار چنین واژه راهبردی را در معارف دین با مقولۀ حق پیوند دهد و مفهوم کلیشه‌ای از حق را به حاشیه رانده و با طرح تکلیف بار معنایی به حق ببخشد. مگر می‌توان راهبرد تکلیف‌گرایانه حضرت امام (ره) در دوران دفاع مقدس و راهبرد آن حضرت در پیشبرد اهداف انقلاب را که با بهره‌گیری از همین کلید واژه دینی صورت گرفت‌، فراموش کرد؟ آنجا که امام (ره) می‌فرمایند: «ما می‌خواهیم حفظ اسلام بکنیم، با کناره‌گیری نمی‌شود اسلام را حفظ کرد، خیال نکنید که با کناره‌گیری تکلیف از شما سلب می‌شود و یا تأخیر در رسیدن به همۀ اهداف، دلیل نمی‌شود که ما از اصول خود عدول کنیم، همۀ ما مأمور به ادای تکلیف و وظیفه‌ایم، نه مأمور به نتیجه»، آیا چیزی جز تلاش آن پیر فرزانه برای باز کردن فضای جدید ذهنی برای آحاد جامعه از مفهوم تکلیف آن هم در کنار مطالبه حق برای جامعه تشنه حقانیت است.

در نگاه تکلیف‌گرایانه، ضمن اینکه یک شهروند این حق را برای تعیین سرنوشت خود قائل است، حقوقی را نیز در جامعه اسلامی برای خویش در نظر می‌گیرد که مکلف به انجام آن است. در چنین تکلیفی، نگاه فردگرایانۀ صرفِ مکاتب لیبرالیستی، جای خود را به اندیشه اسلامی در جامعۀ دینی می‌دهد. طبیعی است از این منظر، سرنوشت و مطالبات یک جامعه، اولی از مطالبات فردی است و ضرورت مشارکت در همه صحنه‌های آن را دو چندان می‌کند. اما در کنار نگاه تکلیف‌گرایانه به انتخابات، پیش‌تر رهبر فرزانه انقلاب‌، واژه جدیدی را در سپهر سیاسی انتخابات وارد کردند و آن واژه مجاهدت بود. ایشان در دیدار با مردم در خصوص انتخابات مجلس هشتم فرمودند؛ حضور در انتخابات یک نوع مجاهدت است. از این منظر شرکت در انتخابات نه تنها تکلیف است، بلکه فردی که خود را ملزم به شرکت در آن می‌کند، ضمن انجام یک فریضه تکلیفی، همچون رزمنده میدان جنگ، در یک میدان مجاهدت شرکت کرده است و ارزشی بسیار بالا دارد.

لذا با توجه به این نگاه، این دوره از انتخابات که همۀ جریان ضد انقلاب با همه ابزار رسانه‌ای و عِده و عُده خود به میدان آمده تا مانع از برگزاری یک انتخاباتِ در تراز انقلاب و جمهوری اسلامی شود، حضور در این انتخابات نه تنها حق و تکلیف‌، بلکه یک مجاهدت از جنس مجاهدت حاج قاسم شهید در میدان رزم و مبارزه با دنیای کفر و تروریست است. آنچه اکنون بیش از هر زمان دیگر در انتخابات سیزدهم دوره رئیس‌جمهوری اهمیت دارد این است که همۀ دوستداران کشور و به ویژه کسانی که در طول این سال‌‌ها رنج معیشت تنگ دستان جامعه را دیده و آن را با تمام وجود حس کرده‌اند و در آرزوی تغییر شرایط و ایجاد شرایط جدید هستند، لازم است فارغ از این هیاهوهای ساختگی خناسان، با گام‌های استوار و بر حسب تکلیف همچون یک مجاهد فی سبیل الله به دور از تأثیرپذیری از القائات یأس آلود دشمنان خارجی و داخلی پای به عرصۀ حضور در پای صندوق‌های رأی نهاده و سرنوشت کشور را به گونه‌ای رقم زنند که انتظار امام راحل (ره)، رهبر انقلاب و شهیدانی است که چشم به دستان ما دوخته‌اند.

منبع تحلیل: جامعه تحلیل خبری الف

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»