خروج آمریکا از عراق؛ تضمین‌کننده صلح و ثبات در منطقه
خروج آمریکا از عراق؛ تضمین‌کننده صلح و ثبات در منطقه
«سید رضا قزوینی‌غرابی»، کارشناس مسائل عراق با اشاره به سفر مشاور امنیت ملی عراق به تهران و دیدارهایی که با مقامات کشورمان انجام شد، آن را در چارچوب تحولات سیاسی و امنیتی جاری در عراق به ویژه دورِ سوم گفت‌وگوی راهبردی میان ایالات متحده آمریکا و عراق ارزیابی کرد. وی افزود: «با توجه به تحولات اخیر، ایران نگرانی و نارضایتی شدیدی از ادامۀ حضور نظامیان آمریکایی در عراق دارد و این موضوع از سوی همۀ مسئولان ارشد مورد اشاره قرار گرفته است. از این رو گفت‌وگوهای راهبردی واشنگتن و بغداد و نتایج آن برای تهران بسیار حائز اهمیت است.»
این کارشناس مسائل عراق با یادآوری اینکه در این دور از گفت‌وگوها، محتوایی که از مذاکرات منتشر شده همچنان فارغ از ارائۀ یک زمان مشخص و جدول زمان‌بندی برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق بود، گفت: «این مسئله هم باعث نارضایتی ایران و هم گروه‌های مقاومت در عراق شد.» قزوینی‌غرابی ادامه داد: «در حقیقت نگرانی ایران از اینکه پس از سه دور مذاکره به اصطلاح راهبردی هنوز آمریکایی‌ها تمایل جدی برای خروج نشان نداده‌اند، جدی است. خصوصاً اینکه اظهارات برخی مقامات واشنگتن از جمله «جوی هود»، معاون وزیر خارجه که گفته بود طرف عراقی درخواست رسمی برای خروج نظامیان آمریکایی نداده است، تردیدها درباره چند و چون ماجرا را بیشتر کرده است.» وی همچنین در تشریح موضوعات مشترک امنیتی میان ایران و عراق گفت: «قطعاً خروج آمریکایی‌ها می‌تواند به بهبود شرایط امنیتی در عراق و محدود کردن داعش کمک کند. در واقع مهم‌ترین موضوع در منطقه این است که کشورهای حاضر در آن می‌توانند با کمک هم نظم و ثبات را در حوزه‌های مختلف سیاسی و امنیتی و نظامی ایجاد کنند.»
قزوینی با بیان اینکه بعد از گذشت ۱۸ سال از سرنگونی نظام سابق در عراق، دستگاه‌های امنیتی و نظامی این کشور به پیشرفت‌های خوبی رسیده و در حوزۀ مبارزه با تروریسم به یکی از پرتجربه‌ترین کشورهای جهان تبدیل شده‌اند، اضافه کرد: «ایران و عراق تجارب مهمی در مبارزه با تروریسم دارند و اگر بتوانند همکاری‌های مشترک خود را در زمینۀ گسترش ثبات ساماندهی کنند، تنها به سود دو کشور نخواهد بود؛ چرا که آن‌ها بخشی از منطقه هستند و هرگونه تلاششان بدون حضور بازیگران فرامنطقه ای برای ایجاد ثبات در منطقه گام مثبت و مفید برای سراسر غرب آسیا خواهد بود.» این کارشناس مسائل عراق مبارزه با افراط‌گرایی را یکی از مسائل ضروری و مورد توجه در همکاری‌های مشترک میان تهران و بغداد برشمرد و ادامه داد: «به هر حال ما در منطقه‌ای به سر می‌بریم که تکفیری‌ها و تروریست‌های افراط‌گرا در آن حضور دارند و منطقه هم می‌تواند آبستن حوادث احتمالی ناشی از قدرت‌یابی تروریست‌های تکفیری و افراط‌گرا باشد.»
وی با تأکید بر اینکه وجود منطقه عاری از نیروهای نظامی آمریکایی پیوندهای امنیتی و همکاری‌های مشترک میان ایران و عراق و حتی سایر کشورهای منطقه را افزایش می‌دهد، گفت: «متأسفانه در حال حاضر آنچه بر موضوعات امنیتی مشترک دو کشور سایه انداخته، مسئلۀ ادامه حضور نیروهای آمریکایی در عراق است. اظهارات دبیرشورای عالی امنیت ملی ایران در دیدار با مشاور امنیت ملی عراق نیز تأکیدی بر این مسئله بود که این موضوع در رأس خواسته‌های امنیتی تهران از بغداد قرار دارد.» قزوینی‌غرابی اضافه کرد: «تهران تأکید دارد که افزایش تحرکات تروریستی داعش در عراق که می‌تواند اثرات منفی بر امنیت ایران و منطقه داشته باشد، پیامد حضور آمریکایی‌ها در این کشور بوده و خارج شدن نظامیان آمریکایی اولویت نخست برای بهبود شرایط امنیتی است.»
وی گفت: «به اعتقاد تهران، اجرای مصوبه مجلس عراق در خصوص اخراج نیروهای نظامی آمریکا از عراق باعث ورود منطقه به فرایند ثبات و استقرار خواهد شد و پیگیری ماجرای ترور شهیدان سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس از اولویت‌های همکاری امنیتی بین ایران و عراق است؛ به‌رغم اینکه این امر مورد استقبال کامل برخی طرف‌های سیاسی در عراق نباشد. این کارشناس مسائل عراق در رابطه با موضوعاتی که باید در دستور کار روابط امنیتی دو کشور قرار گیرد، نیز تصریح کرد: «روابط ایران و عراق در دورۀ الکاظمی روابطی مناسب، اما در عین حال محتاطانه و حساس بوده است. الکاظمی در هر صورت به قول عراقی‌ها میّال به آمریکایی‌ها است و اساساً به سمت آن‌ها گرایش داشته و دارد. این مسئله دقیقاً با مناسبات تهران و واشنگتن در عراق مغایرت دارد.»
قزوینی‌غرابی ادامه داد: «علاوه بر آن، آمریکا یکی از بزرگ‌ترین مقامات نظامی رسمی ایران، یعنی سپهبد شهید سلیمانی را در عراق ترور کرده و فشارهای زاید الوصفی را به روابط دو کشور وارد کرده است، به گونه‌ای که حتی در مناسبات تجاری میان تهران و بغداد، تسویه حساب مالی بغداد با تهران نیز زیر سایه هیمنه واشنگتن قرار گرفته است.» وی با تأکید بر اینکه بنابراین در حال حاضر ما با شرایط خاصی روبه‌رو هستیم، افزود: «برای دستور کار امنیتی دو کشور قطعاً باید در نظر داشت که شرایط در عراق و مناسبات فعلی بغداد و تهران نیز دارای پیچیدگی‌های خاصی است، اما معتقدم با توجه به مجموعه شرایط، روند حملات به اهداف آمریکایی در عراق افزایش خواهد یافت و جز این مسئله، تا انتخابات پیش رو در عراق احتمالاً تغییر چندانی را در شرایط این کشور شاهد نباشیم. هرچند که به نظر می‌رسد دولت جدید آمریکا نیز هنوز به تصمیم راهبردی و نهایی در خصوص چگونگی تعامل با موضوع خروج نظامیان خود نرسیده است.»
قزوینی‌غرابی انتخابات پیش رو در عراق را بسیار مهم ارزیابی کرد و توضیح داد: «ظهور و به قدرت رسیدن جریان‌ها و افراد سیاسی که معتدل و مستقل هستند می‌تواند شرایط را برای ایجاد ثبات بیشتر و همکاری‌های مشترک امنیتی - نظامی میان ایران و عراق تقویت کند؛ اما اگر شرایط سیاسی به گونه‌ای پیش رود که جریان‌های نزدیک به آمریکا به قدرت برسند، احتمالاً همچنان شاهد یکسری پیچیدگی‌ها، حساسیت‌ها و تنش‌ها در فضای سیاسی و امنیتی عراق باشیم.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :