اهداف تحرک جدید در روابط ترکیه و لبنان
«سیامک کاکایی»، کارشناس مسائل ترکیه دربارۀ واکاوی اهداف سفر اخیر نخست‌وزیر لبنان به ترکیه گفت: «به نظر می‌رسد آنکارا بعد از یک دوره تیرگی روابط با برخی کشورهای عربی چون عربستان، امارات و مصر اکنون در پی بازگشت به منطقۀ غرب آسیا و نقش‌آفرینی بیشتر در این منطقه برآمده است.» کاکایی در ادامه گفت: «سفر غیرمنتظره و بدون هماهنگی «سعد حریری»، نخست‌وزیر مکلف لبنان به ترکیه و دیدار وی با «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری این کشور پشت درهای بسته بحث‌های زیادی را در محافل رسانه‌ای در پی داشت و این بحث‌ها نه از آن جهت که لبنان یک کشور تأثیرگذار در روند منطقه‌ای باشد، بلکه از آن روی بود که موضوعاتی مطرح شد مبنی بر آنکه حریری از یک سو به دنبال یک نوع میانجیگری بین ترکیه و عربستان است و از سوی دیگر این دیدار نخست‌وزیر لبنان از ترکیه بیانگر دور جدیدی از رابطه و همکاری‌های ترکیه و لبنان و یا به عبارت دیگر نقش‌آفرینی جدید آنکارا در تحولات بیروت تعریف شد.»
وی ادامه داد: «به نظر می‌رسد بعد از آنکه تلاش‌هایی برای نزدیکی روابط بین عربستان و قطر انجام گرفت این بار شبه تلاش‌هایی نیز با هدف ایجاد ارتباط بین ترکیه با عربستان، مصر و امارات در حال شکل گرفتن است، چراکه رابطه ترکیه با این کشورها در سال‌های اخیر تیره شده و تحت‌الشعاع تنش‌ها قرار گرفته است.» کاکایی با اشاره به آنکه چندی پیش بحث دیگری در ارتباط با عادی‌سازی روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی مطرح شد، افزود: «وقتی مجموعۀ این موضوعات را در کنار هم قرار می‌دهیم یک برداشت و یک نتیجه از آن استخراج می‌شود که ترکیه احتمالاً به دنبال بازگشت به منطقه غرب آسیا است و نگاهی به منطقه دارد.» به گفتۀ این کارشناس از سال‌های ۲۰۱۲ به بعد و پس از تحولات منطقه‌ای موسوم به بهار عربی، دوره‌ای از تیرگی روابط میان آنکارا و کشورهای عربی در غرب آسیا و شمال آفریقا پیش آمد که تا حدودی به انزوای سیاست خارجی ترکیه از این مناطق منجر شد.
کاکایی با اشاره به ورود نظامی ترکیه در سوریه و تنش‌های بین ترکیه با امارات، عربستان و مصر تأکید کرد: «در کنار این تحولات شاهد بودیم که روابط ترکیه با قطر بسیار گرم و حتی منجر به استقرار پایگاه نظامی ترکیه در قطر شد که برای عربستان خوشایند نبود. همچنین در کنار تنش‌ها بین ترکیه با مصر بعد از روی کار آمدن ژنرال السیسی، ترکیه اقدام به تقویت روابطش با دولت قانونی لیبی کرد که منجر به وجهی از ماجراجویی ترکیه در منطقه شد و روابط خوب این کشور با کشورهای غرب آسیا در فاصله سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ کاملاً از بین رفت؛ لذا ترکیه به شکلی در این منطقه منزوی شد و اکنون به نظر می‌رسد که ترکیه دوباره به دنبال بازگشت دوباره به منطقه غرب آسیا برآمده است.» کاکایی تأکید کرد که بحث نگاه ترکیه به لبنان در این چارچوب قابل بررسی است.
وی در خصوص روابط بیروت و آنکارا توضیح داد: «اگر به سال‌های گذشته بازگردیم در دوره‌ای در خیابان‌های لبنان، پرچم ترکیه به اهتزاز درآمده بود، اما یک دوره فترت و جدایی ترکیه از غرب آسیا شامل لبنان هم شد.» این کارشناس ادامه داد: «اکنون این پرسش مطرح است که آیا آنکارا به دنبال نقش‌آفرینی در روند تحولات لبنان است یا خیر؛ به خصوص که در این سال‌ها نقش و نفوذ عربستان و فرانسه در لبنان افزایش یافته است. دو کشوری که روابط فعلی‌شان با ترکیه دستخوش تنش و چالش است.» وی با مدنظر قرار دادن این فرض گفت که اکنون باید انتظار داشت ترکیه خواهان برگشت به روند تأثیرگذاری در عرصه سیاسی لبنان باشد؛ زیرا این منطقه برای آنکارا مهم تلقی می‌شود. در کنار آن نیز به نظر می‌رسد که تیم سعد حریری درصدد است تا بازتعریفی از روابط با ترکیه داشته باشد تا ترکیه نیز به عنوان یک حامی در روند تحولات لبنان ورود پیدا کند.
کاکایی با اشاره به اینکه تنش‌های سیاست خارجی ترکیه در منطقه غرب آسیا، بیش از تلاش‌هایش برای بازگشت به دوران گشایش روابط آنکارا با این منطقه به چشم می‌آید، افزود: «با این حال سفر و گفت‌وگوهای سعد حریری در آنکارا با رجب طیب اردوغان و ابراز تمایل ترکیه به روابط جدید با لبنان می‌تواند بیانگر شکل‌گیری یک خواست مشترک در ورود دوبارۀ ترکیه به این حوزه باشد.» وی در نهایت گفت: «گرم شدن روابط ترکیه و لبنان در صحنه‌های دوجانبه سیاسی و اقتصادی و غیره، راه را برای نقش‌آفرینی‌های هرچند محدود این کشور در روند سیاسی لبنان نیز باز خواهد کرد یا دست کم رجب طیب اردوغان به دنبال چنین نقش‌آفرینی‌ای است.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :