رویکرد واقع‌بینانۀ مسکو در مقابل رویکرد مخرب آمریکا نسبت به ایران
«حسن بهشتی‌پور»، تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به رویکرد واقع‌بینانۀ مسکو و رویکرد مخرب واشنگتن در قبال برجام، خاطرنشان کرد: «روابط ایران و روسیه را باید در سه بعد کلی دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی بررسی کرد. روابط ایران و روسیه حداقل از دور سوم ریاست جمهوری پوتین به نحو آشکاری رو به گسترش رفت و در دور چهارم ریاست جمهوری او ابعاد مختلفی پیدا کرد.»
وی با بیان اینکه همکاری‌های منطقه‌ای بخشی از علت نزدیک شدن دیدگاه روسیه به ایران است، موفق‌ترین این همکاری را در سوریه عنوان کرد و افزود: «دو کشور به کمک هم توانستند بحران بزرگی را در سوریه به نام داعش حل و با نیروهای تروریستی که در آنجا فعال بودند برخورد کنند. اینکه یک همکاری دوجانبه به همکاری منطقه‌ای تبدیل شود بسیار مهم است.» این تحلیلگر مسائل بین‌الملل موضوع برجام و مسائل آن را به دلیل مشارکت شش قدرت، بین‌المللی دانست و گفت: «به موازات همکاری همه جانبۀ ایران با آژانس، گردش روسیه به سمت ایران بیشتر و بیشتر شد. این مسئله به روسیه و چین کمک کرد که بتوانند از مواضع ایران با قاطعیت دفاع کنند. به موازات آن روسیه سعی کرد مواضع بین‌المللی‌اش را به خصوص در برجام به ایران نزدیک و نزدیک‌تر کند و نقش مهمی در جلوگیری از تصویبِ دو قطعنامۀ ضد ایرانی ایفا کند.» بهشتی‌پور با تأکید بر اینکه اتخاذ این مواضع به نفع روسیه هم بود، ادامه داد: «روسیه می‌خواهد با یکجانبه‌گراییِ آمریکا مقابله کند و نشان دهد دوره‌ای که بخواهد آمریکا به ارادۀ خود هر موضوعی را به جامعۀ بین‌الملل تحمیل کند به پایان رسیده است و رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند با اختیارات خود، قوانین بین‌المللی را به نفع خود تفسیر و مهم‌تر از آن اجرا کند!»
وی با اشاره به مواضع وزیر خارجه روسیه در انتقاد از اقدامات آمریکا علیه ایران در منطقه و اینکه این رویکرد بی‌چشم‌انداز و ناامیدکننده، منتهی به بن‌بست می‌شود، گفت: «اگر شاهد موضع قاطع آقای لاوروف هستیم، این رویکرد به چندین سال کاری که در روابطِ ایران و روسیه انجام شده است برمی‌گردد. روسیه و ایران گام به گام در این سال‌ها جلو رفته‌اند و موانع روابطشان را یکی یکی برطرف کرده‌اند.» بهشتی‌پور در عین حال این رابطه را به لحاظ اقتصادی موفق ندانست و اضافه کرد: «متأسفانه هنوز روابط ایران و روسیه در موضوع اقتصادی با آنچه باید باشد خیلی فاصله دارد؛ اما دو کشور در زمینۀ همکاری‌های امنیتی، دیپلماتیک و سیاسی به خوبی پیش رفته و توانسته‌اند در این زمینه هماهنگیِ بیشتری نسبت به گذشته داشته باشند؛ اما این به معنا نیست که همۀ مشکلات حل شده است. به هرحال اختلاف نظرهایی هم هنوز وجود دارد که می‌تواند با تلاش مشترک مرتفع شود.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: «مهم این است که روسیه و چین در رابطه با ایران شاهد بودند این کشور در صحنۀ بین‌المللی برای شفاف بودن سیاست‌هایش و متعهد ماندن در چارچوب برجام تلاش کرد؛ بنابراین این تغییر نگاه دو کشور به تدریج رخ داد و به سمت همکاری‌های بسیار نزدیک رفتند که بعضی علاقه‌مند هستند نام آن را همکاری‌های راهبردی بگذارند اما معتقدم هنوز روابط به این سطح نرسیده است و در حال حرکت به سمت آن هستند.» وی با اظهارات وزیر خارجه روسیه در رابطه با مؤثر نبودن تحریم‌ها علیه ایران، ادامه داد: «از سال ۲۰۱۴ (سال ۱۳۹۳) روسیه از طرف آمریکا و اروپا با تحریم‌های متعددی روبرو شد و امروز همزادپنداری بیشتری با ایران دارد و موضع تندتری در قبال تحریم‌ها می‌گیرد. آقای لاوروف حتی پیشنهاد میانجی‌گری میان ایران و آمریکا را هم مطرح کرده است که به نظر می‌رسد فعلاً شرایط به علت تداوم سیاست خصمانۀ آمریکا مهیا نیست.»
بهشتی‌پور تأکید کرد: «در هر صورت روسیه در سیاست فعلی‌اش کاملاً جدی به نظر می‌رسد. باید در نظر داشت در اینجا بحث منافع روسیه هم مطرح هست. در شرایط فعلی منافع روسیه هم در تعارض با منافع آمریکا و در همکاری با ایران است. منافع آن‌ها هم ایجاب می‌کند با یکجانبه‌گرایی آمریکا مقابله کنند. این مسئله فقط در رابطه با برجام نیست.» وی با اشاره به اقدامات آمریکا در خروج یکجانبه از معاهدات و پیمان‌های بین‌المللی، گفت: «روسیه هم به این نتیجه رسیده که آمریکا نوعی یاغی‌گری بین‌المللی محض را دنبال می‌کند و تمام هنجارهای دنیا را به هم می‌زند. آن‌ها می‌دانند که باید آمریکا را مهار کنند. حتی اروپا هم به عنوان متحد آمریکا در مقابل آن ایستاده است. بیانیه وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس کاملاً نشان می‌دهد که با سیاست یکجانبه گرایانه آمریکا مقابله می‌کنند و حتی به آن عمل هم نکنند صدور چنین بیانیه‌ای اقدام مهمی علیه آمریکا است.»
بهشتی‌پور اضافه کرد: «روسیه و ایران در شرایط فعلی منافع یکدیگر را به خوبی درک کرده و شناخته‌اند و دو طرف به منافع هم احترام می‌گذارند که این امر ضامن تداوم همکاری‌ها خواهد بود، ولو اینکه با هم در مواردی اختلاف نظر دارند. دو کشور چندین سال است که با هم کارهای مشترک موفق داشته‌اند. در واقع راز تداوم همکاری‌های روسیه و ایران این است که دو طرف منافع هم را شناخته و به هم احترام گذاشته‌اند و توانسته‌اند علیه یکجانبه‌گرایی آمریکا سیاست‌های درستی را در سطح منطقه اتخاذ کنند و به نتایج مثبتی هم دست پیدا کرده‌اند؛ حتی اگر روابط روسیه و آمریکا در آینده بهتر شود هیچ تعارضی با همکاری‌های راهبردی که با ایران در آینده در حال شکل گرفتن است، ندارد.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :