درس الحشدالشعبی عراق به آمریکا

سخن گفتن یا تصمیم‌گیری در خصوص نقش و جایگاه الحشدالشعبی و گروه‌های زیرمجموعه این نهاد مردمی از یک طرف و چگونگی اجرای تصمیم مجلس عراق مبنی بر خروجِ تمامی نیروهای آمریکایی از این کشور از طرفِ دیگر ازجمله مسائلی است که در زمانِ نخست‌وزیری حیدر العبادی مطرح شد و از زمان استعفای وی تاکنون در زمره حساس‌ترین و مهم‌ترین مسائل عراق بوده است. موضوعی که طی هفته‌های اخیر تمامی تحولات در عراق را تحت تأثیر خود قرار داده و حتی به چالش‌هایی میان دولت مصطفی الکاظمی و ائتلاف‌های سیاسی که به او رأی مثبت دادند، انجامیده است.

چنانکه در این عرصه علاوه بر اقدام به دستگیری ۱۳ تن از اعضای گروه کتائب؛ زیرمجموعه الحشدالشعبی و آزادی سریع آن‌ها باید به گفت‌وگوهای راهبردی آنلاین میان دولت الکاظمی و آمریکا و همچنین به نگرانی‌های واشنگتن در خصوص حملات موشکی به پایگاه‌ها و سفارت‌خانه این کشور اشاره کرد. روشن است که در این صحنه آنچه برای عراق و مردم این کشور بسیار اهمیت دارد و بنا به تجارب گذشته می‌تواند امنیت عراق را در برابرِ انواع مداخلات خارجی و مطامعِ دولت‌های غربی محافظت کند، حفظ جایگاه الحشدالشعبی و جلوگیری از تضعیف این نیروی مردمی است.

نیرویی که بنا بر مصوبات مجلس عراق و بر اساس قانون، یکی از ارکان نیروهای مسلح عراق محسوب می‌شود و از این لحاظ هرگونه اتهامی مبنی بر حرکت‌های خودسرانه و یا کوشش برای خلع سلاح این نیرو، حرکتی مخالف با قانون به شمار می‌آید. این در حالی است که آمریکا در مقطع زمانی کنونی دو هدف بلندمدت و کوتاه‌مدت را در عراق به اجرا گذاشته و درصدد است تا بر اساس راهبرد منطقه‌ای واشنگتن مبنی بر سیطره کامل بر مخازن و خطوط انتقال نفت و گاز در غرب آسیا یا به عبارتی تبدیل عراق به گاو شیرده دوم، بستر لازم برای حضور نظامی ده‌ها ساله در این کشور را فراهم نماید. به تبع این سیاست بلند مدت است که کوشش‌های آشکار و نهان با هدف تضعیف نیروهای الحشدالشعبی و حذف آن‌ها از نقش‌آفرینی در کوتاه مدت به اجرا گذاشته‌ شده و مقامات آمریکا بیشترین تلاش خود را در این رابطه بکار گرفته‌اند.

چنانکه در این صحنه از یک طرف باید به کوشش‌های آمریکا برای تقویت و تجهیز گروهک داعش و از طرف دیگر به تلاش‌های سیاسی این کشور با هدف مجبور کردن دولت بغداد به ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های الحشدالشعبی اشاره کرد؛ به عبارت دیگر الحشدالشعبی و نیروهای زیرمجموعه آن در حال حاضر علاوه بر مشغولیت‌هایی که برای مقابله با فعالیت‌های ایذائی جدید داعش دارند به ناگزیر باید فعالیت‌های سیاسی را که مبتنی بر خواست آمریکا درصدد ایجاد مانع بر سر راه آن‌ها است، رصد و بی‌اثر کنند. آن هم در شرایطی که متأسفانه احزاب و ائتلاف‌های سیاسی در عراق به دلیل ضرورت‌های مربوط به برگزاری انتخاباتِ سرنوشت‌ساز آتی به چالش‌های سیاسی با یکدیگر مشغول هستند و دولت بغداد نیز به علت مطالبات فزاینده مردمی و همچنین تحرکات برخی از عناصر نفوذی، یارای اندیشیدن و تصمیم‌گیری در این رابطه را ندارد. لذا می‌توان گفت که صحنه‌هایِ سیاسی عراق اینک به نبرد و یا زورآزماییِ پنهانی بین نیروهای الحشدالشعبی از یک‌سو و عناصر نفوذی وابسته به آمریکا از سوی دیگر تبدیل شده است.

به هر ترتیب کارنامه آمریکا در عراق چه در خصوص حمایت‌های بی دریغ از داعش و چه در صحنه ضربه واردکردن به نیروهای مردمی الحشدالشعبی و به شهادت رساندن تعداد زیادی از آن‌ها، به اندازه‌ای سیاه است که به عناصر نفوذی در عراق اجازه تحرکات مدنظرشان را نمی‌دهد. آن هم در شرایطی که کارنامه و عملکرد نیروهای الحشدالشعبی در حذف و سرکوب نیروهای داعش و کمک‌رسانی به مردم عراق در مقاطع مختلف به اندازه‌ای افتخارآمیز و تحسین‌برانگیز است که هیچ‌کس در عراق توان تضعیف و حذف آن‌ها را از صحنه سیاسی این کشور ندارد.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح:

«گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»